آزمون باورهای غیر منطقی جونز (IBT)

پرسشنامه آزمون باورهای غیر منطقی :این آزمون در سال 69– 1868 توسط جونز ساخته شده و یکی از کاربردی­ترین ابزارهای اندازه­گیری باورهای غیرمنطقی در جهان است. در بیشتر تحقیقاتی که پیرامون رابطه باورهای غیرمنطقی با کنش­های رفتاری و عاطفی در زمینه درمان عقلانی– عاطفی صورت گرفته است از این آزمون استفاده شده است. IBT شامل 100 سؤال است که هر ده سؤال یک خرده­مقیاس باورهای غیرمنطقی را می­سنجد و جمعاً ده باور غیرمنطقی در این آزمون مورد سنجش قرار می­گیرد. این خرده­ مقیاس­ها عبارتند از: توقع تأیید از دیگران، انتظارات بیش از حد از خود، سرزنش خود، واکنش همراه با ناکامی، بی­مسئولیتی هیجانی، بیش دلواپسی اضطرابی، اجتناب از مشکل، وابستگی، درماندگی برای تغییر و کمال­گرایی.

طبق تحقیقی که توسط وودز صورت گرفته مشخص شده که تا بهار سال 1992 میلادی در 81 مقاله با 25 پایان نامه دکتری از این ابزار استفاده گردیده است. وودز طی دو دهه 92– 1970 از این ابزار در زمینه تحقیق بر روی بیش از 200 دانش­آموز مراجع در کارگاه­های آموزشی و امثال آن استفاده نموده است که موضوعات تحقیقی در زمینه سردرد، اختلالات روان­تنی، خودکشی، اضطراب، و خشم بوده است (وودز، 1982به نقل از دوناپوش، 1377).

روایی

 برنارد (1989) به نقل از دوناپوش (1377) در زمینه روایی آزمون IBT اظهار می­کند: این آزمون از روایی بسیار خوبی برخوردار است. روایی این آزمون به سه طریق به دست آمده است:

1. از طریق همبستگی آن با انواع آزمون­هایی که آشفتگی­های هیجانی را اندازه­گیری می­کنند.
2. از طریق همبستگی آن با سایر انواع آزمون­های مربوط به باورهای غیرمنطقی مانند آزمون باورهای منطقی.
3. از طریق آزمایش حساسیت آزمون به تغییرات عقاید افرادی که با استفاده از روش­های درمان عقلانی – عاطفی در آزمودنی­ها ایجاد شده است.

زوراسکی و اسمیت (1984) به نقل از دوناپوش (1377) در یک مطالعه با استفاده از یک روش چندمقیاسی به بررسی رابطه باورهای غیرمنطقی و آشفتگی­های عاطفی پرداختند. یک گروه 73 نفری از بیماران مراجعه­کننده به مرکز بهداشت روانی انتخاب شدند. از مقیاس­های آزمون باورهای غیرمنطقی جونز (IBT) و آزمون باورهای منطقی (RBT) که توسط شورکی و ویتمن (1977) تهیه شده، جهت اندازه­گیری باورها و عقاید آزمودنی­ها استفاده شد. از آزمون­هاي مقیاس اضطراب آشکار، آزمون افسردگی بک، آزمون صفت– حالت اضطراب هم استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می­دهد که بین هر یک از متغیرهای فوق ضرایب همبستگی زیر وجود دارد؛ ضریب همبستگی بین ضرایب آزمون­­های فوق در سطح 99/0 آماری معنی­دار است.

میزان ضرایب همبستگی به شرح ذیل است:

1. ضریب همبستگی بین آزمون باورهای غیرمنطقی و مقیاس اضطراب آشکار 66/0 است.
2. ضریب همبستگی بین آزمون باورهای غیرمنطقی و آزمون افسردگی بک 59/0 است.
3. ضریب همبستگی بین آزمون باورهای غیرمنطقی و آزمون باورهای منطقی 71/0 است.
4. ضریب همبستگی بین آزمون باورهای منطقی و مقیاس اضطراب آشکار 69/0 است.
5. ضریب همبستگی بین آزمون باورهای منطقی و آزمون افسردگی بک 70/0 است.
6. ضریب همبستگی بین آزمون باورهای غیرمنطقی و آزمون اضطراب صفت – حالتی 77/0 است (دوناپوش، 1377).

همچنین دوناپوش (1377)، در هنجاری­های مقدماتی آزمون باورهای غیرمنطقی جونز، برای بررسی روایی آزمون از دو روش روایی صوری و روایی همگرا استفاده می­کند که روایی صوری آن مورد تأیید متخصصان روان­شناسی و علوم­تربیتی قرار گرفت. برای بررسی روایی همگرا، همبستگی آزمون باورهای غیرمنطقی جونز با آزمون افسردگی بک محاسبه شد که ضریب به دست آمده (82/0) از نظر آماری در سطح (01/0 = α) معنی­دار تشخیص داده شد.

پایایی

جونز (1969) به نقل از صادقی (1380) با استفاده از روش آزمون مجدد مشاهده نمود که پایایی آزمون معادل 92/0 است. و پایایی هر یک از خرده­مقیاس­های ده­گانه آن از 66/0 تا 80/0 و میانگین پایایی همه خرده­مقیاس­ها 74/0 است. نلسون[1] (1977) به نقل از صادقی (1380) پایایی آزمون را خوب گزارش می­کند زیرا نمره آزمون وقتی که فرد تحت فشار است تغییر می­کند. پایایی آزمون IBT از سه طریق به دست آمده است:

1. از طریق همبستگی آن با انواع آزمون­هایی که آشفتگی هیجانی را اندازه­گیری می­کند.
2. از طریق محاسبه همبستگی آن با سایر آزمون­های دیگر مربوط به باورهای غیرمنطقی مثل آزمون عقاید[2] (IT) و یا آزمون رفتارهای منطقی[3] (RBI)

3. از طریق آزمایش حساسیت آزمون به تغییرات عقاید افراد که با استفاده از روش ­های درمانی عقلانی، عاطفی در آزمودنی ایجاد شده است.

پایایی آزمون از طریق آلفای کرانباخ در پژوهش شیرزادی(1384) 86/0 بدست آمد.

1.Nelson

2.Idea Inventory

3. Rational Behavior Inventory (RBT)